Interview met Hendrik Zijlstra op 30-07-2002

Hendrik is geboren op een boerderij vlakbij de Oldetrijnster brugge op 21 februari 1918. De boerderij is gebouwd door zijn vader en zijn grootvader, die ook Hendrik Zijlstra heette en die timmerman in Sonnega was. Zijn grootvader heeft oa ook de oude ambachtsschool in Steenwijk gebouwd. Ook de vader van Hendrik heeft de ambachtsschool gevolgd voor hij boer werd. Later is de boerderij verkocht.
Hendrik kreeg kennis aan een boerendochter in Nijensleek en in 1942 is hij met haar getrouwd en in Nijensleek gaan wonen op de boerderij van zijn schoonouders. Hendrik zegt: ‘we hebben nooit armoede gekend. Mijn schoonvader waas een behendige stroper. En we hadden melkkoeien, dus we hadden melk zat. Schoonvader ging vroeger bij het kerkhof naar Doldersum om te stropen. Hij ging ‘s avonds om 8 uur weg en kwam s’ morgens om 4 uur weer thuis. Dan nam hij hazen, konijnen, fazanten en patrijzen mee. Er was een andere stroper, die schoot op een nacht in 1 schot tien patrijzen neer. Er was in die tijd veel meer wild dan nu, korhoenders, patrijzen, van alles'.
De familie Zijlstra is groot. Dirk Zijlstra, een achterneef van zijn vader, was bruggewachter in Oldetrijne. Johannes Zijlstra in de Echtenerpolder is ook familie. Meine Zijlstra, die een vrachtvervoer-onderneming had in Munnekeburen hoort er ook bij.

De Merriemaden en andere veldnamen

Hendrik vertelt over een oud binnenpad van de Kerkhofslaan bij het kerkhof van Oldetrijne naar Oldelamer en zo verder naar de Tjonger. ‘ Langs dit pad lagen de Akkertjes’ zegt hij. Je kon over dit binnenpad alleen lopen of fietsen. Overigens blijkt er ook een soort pad gelopen te hebben van de Kerkhofslaan, die doodliep, naar de Helomavaart, waar een brug over de vaart lag en zo kon je in de Grote Veenpolder komen. Tijdens het gesprek passeren vele namen van buurtbewoners en familieleden de revue, en hij weet zelfs van de boeren op de Lindedijk onder Spanga hoe ze heetten en waar ze gewoond hebben, hoeveel kinderen ze hadden, etc. Het noemen van deze mensen is verbonden met andere herinneringen, zoals het ophalen van hooi, en varkens naar de markt in Wolvega brengen. Hij geeft aan, dat de Merrie Maden langs de Linde-oever liggen. Ik zeg dat de Merriemaden vroeger gemeenschappelijk bezit waren, dus onverdeeld land waar verschillende boeren rechten op konden doen gelden. Hij beaamt dat, maar dat was voor zijn tijd. Er waren boeren, die op de Merriemaden het recht van naweide hadden, net als de boeren op de Broeklanden bij Oldemarkt. De naweide bij Oldemarkt begon op 19 augustus en heeft daar langer bestaan. Op de Merrie -maden lieten 'Pier en Tjeerd Dijkstra z’n volk', boeren uit Oldetrijne het vee in de nazomer grazen. Maar er waren ook boeren uit Oldeholtpade, bijvoorbeeld Koop Groen, die land hadden in de Merriemaden.
De Meenthe ligt in de bocht van de weg naar Wolvega, in het land ‘ achteruit’.
Grootvader Zijlstra was voorzitter van het waterschap de Weeren. Er zijn in Oldetrijne nog kolken langs de linde, en Hendrik heeft wel eens gehoord dat die ontstaan zijn oa bij de overstroming van 1825. De verschillende stroken land in de weeren werden gescheiden door scheidingssloten. Hij vertelt over hooi halen met Klaas Pen bij Dirk Brouwer aan de Lindedijk, die hooi over had. ’We moesten helemaal rondrijden via de Blesse en Wolvega om weer in Odetrijne te komen’. Elke week gingen ze een voer hooi halen met maar een paard voor de wagen, want ze hadden maar 1 paard.
Dat de boeren hun hooi uit landerijen van ver haalden blijkt ook uit het feit, dat de Milddamster boeren gingen hooien in de Kuinderpolder. Het hooi werd dan per schip via de Tjonger naar Milddam vervoerd. Daar werd het hooi uitgeladen op een bepaalde losplaats of opslagplaats, die er nog is bij de brug in de Mildamster Poldervaart die een verbinding vormt met de Tjonger. De boeren gingen dan een hele week op pad naar de Kuinderpolder en daar in de polder overnachtten ze dan. Het hooi werd dan in bokken naar Milddam vervoerd.
Ik vraag naar de Weerdijk. Dat was volgens Hendrik vanaf de huidige Stuyvesant weg naar het kerkhof van Oldetrijne, en dan richting Wolvega. Ik zeg, dat de weerdijk ook door Oldelamer liep. Maar daar weet Hendrik niets van. De Sonnegaweg werd ook wel Grintweg genoemd.

Kerkelijke geschiedenis

Hendrik en zijn familie gingen naar de kerk in Wolvega in plaats van naar Oudetrijne. Grootvader Hendrik was ook kerkvoogd van de kerk in Wolvega. De reden om niet naar de kerk in Oudetrijne te gaan was, dat daar de ‘ vrijzinnigen’ de overhand hadden en in Wolvega niet. ‘ Ik heb wel eens tegen vader gezegd, waarom heb je zelf een wat kleinere boerderij gebouwd en niet een van die grote boerderijen van juffrouw Sickenga gehuurd, met 40 koeien, dat was veel beter geweest.’
Over de kerkgangers van Oldertrijne heeft hij niet veel positiefs te melden. 'Wubbe van der Lende ging op de klompen naar de kerk, ik ben er een paar keer geweest en dan zaten er maar tien mensen in de kerk’. Wubbe van der Lende was ook 'vrijzinnig' kerkvoogd van de kerk in Oldetrijne. De kerk van Oldetrijne had veel land in bezit. Zo was het Kerkeland op de Broek in Oldemarkt eigendom van de kerk in Oldetrijne. Klaas Pen huurde een boerderij van de kerk in Oldetrijne. Wubbe van der Lende ligt begraven op het kerkof van Sonnega, niet van Oldetrijne. In Sonnega ligt er aan beide kanten van de weg een kerkhof. Eerst hebben ze de oude klokkestoel afgebroken en een nieuwe op een nieuw kerkhof gezet, maar nu hebben ze de klokkenstoel weer op het oude kerkhof geplaatst.
In de jeugd van Hendrik werd door een speciale klokkenluider driemaal per dag de klok geluid. S’ morgens om 8 uur, om 11 uur en om 4 uur. De klokkenluider was Andries van der Zee en in de jeugd van Hendrik ook Lolke Visser. Maar soms liet Lolke het over aan zijn vrouw. Bij het overlijden van een dorpsbewoner werd een hele tijd de klok geluid. Als er iemand begraven werd, dan werd gedurende de begrafenis constant de klok geluid, dus vanaf het moment dat ze het kerkhof opgingen tot het moment, dat ze terugkwamen. Het overlijden werd ook huis aan huis ‘ aangezegd’ door een ‘ rondzegger’. ‘ Dat heden is overleden in de ouderdom van x jaren… volgde de naam van de overledene. Titus Schippers was de ‘ rondzegger’ in de jeugd van Hendrik.

Piet van der Lende

samenstelling tekst en lay out pagina: Piet van der Lende